Antimikrobiyal direnç, dünya çapında hızla artan bir halk sağlığı sorunu olup, enfeksiyonların tedavisini zorlaştırarak ciddi hastalıklara ve ölümlere yol açmaktadır. Antimikrobiyal direncin bu kadar önemli bir tehdit haline gelmesinin temel nedenlerinden biri, antimikrobiyallerin aşırı ve uygunsuz kullanımıdır. Dirençli bakterilerin yayılması, hastaneler ve toplum arasında hızla gerçekleşirken, direnç genlerinin çevresel yollarla (hayvanlar, bitkiler, toprak, su vb.) ekosistem içerisinde dolaşımı da küresel bir sorun yaratmaktadır.
Antimikrobiyal direncin önlenmesi için "Tek Sağlık" yaklaşımı öne çıkmakta ve insanlar, hayvanlar, bitkiler ve çevre arasında bütünsel bir iş birliğini zorunlu hale getirmektedir. Ayrıca, enfeksiyonların tedavisinde kullanılacak yeni antimikrobiyal ilaçlar ne yazık ki kolay geliştirilememektedir. Bu nedenle dirençle etkin mücadele edilemezse yakın zamanda elimizde etkili antimikrobiyal kalmama riski ile karşı karşıyayız.
Dünya Sağlık Örgütü, direncin insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük 10 küresel halk sağlığı tehdidinden biri olduğunu beyan etmiştir ve kontrol altına alınmaması durumunda, insanlığın 2050 yılına kadar dirençli enfeksiyonlar nedeniyle yılda 10 milyon ölümle sonuçlanabilecek büyük bir sağlık kriziyle karşı karşıya olduğunu belirtmektedir.
AMD konusunda farkındalığı artırmak amacıyla her yıl 18-24 Kasım tarihleri arasında "Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası" düzenlenmektedir. Bu hafta, farkındalığı artırmak, dirençli enfeksiyonların ortaya çıkmasını ve direncin yayılmasını azaltmaya yönelik iyi uygulamaları teşvik etmek için düzenlenen küresel bir kampanyadır. Dünya Antimikrobiyal Farkındalık Haftası’nın bu yılki teması; tüm toplumu AMD konusunda eğitmeye, direnç ile mücadele için alınacak kararları savunmaya ve bu konuda hemen harekete geçmeye çağırıyor (EĞİT. SAVUN. HEMEN HAREKETE GEÇ!).
Dirence karşı mücadelede, sağlık bakımı, el hijyeni gibi enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanması, etkili bağışıklama programlarının yürütülmesi, sanitasyon ve gıda güvenliği uygulamaları önem arz etmektedir. Ancak en temel nokta gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilmesi, doktor reçetesi ve eczacı danışmanlığı olmadan antibiyotik kullanılmamasıdır.
Antimikrobiyal direnç ile mücadelede en önemli adımlar arasında doğru tanı yöntemleri, mikrobiyolojik testler ve antimikrobiyal duyarlılık testlerinin yapılması yer alırken, doktorların güncel klinik rehberlere uygun olarak ilaçları doğru dozda reçete etmeleri de kritik rol oynar.
Nasıl Önleyebiliriz?
Antimikrobiyalleri bilinçli kullanın: Antimikrobiyaller yalnızca doktor reçetesiyle ve eczacınızın danışmanlığında önerilen doz ve sürede kullanılmalıdır. Özellikle grip ve soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlarda antibiyotiklerin etkisi yoktur.
Hijyeninize dikkat edin: Ellerinizi sık sık yıkayın, hijyenik gıdalar tüketin ve hasta kişilerle temastan kaçının.
Bağışıklama: Aşılar, enfeksiyonların önlenmesinde etkili bir yoldur. Aşılarınızı düzenli olarak yaptırın.
Hayvancılık ve tarımda bilinçli antimikrobiyal kullanımı: Hayvanlarda ve bitkilerde gereksiz antimikrobiyal kullanımı önlenmelidir.
Farkındalık oluşturun: Antimikrobiyal direncin ciddi sonuçlarının farkında olun ve çevrenizi bu konuda bilgilendirin.
Sonuç olarak, antimikrobiyal direncin yayılmasını önlemek için toplum olarak sorumluluk almalıyız. Bilinçli antibiyotik kullanımı, hijyen önlemleri ve enfeksiyon kontrolü ile direncin etkilerini azaltabiliriz. Unutmayalım ki, antimikrobiyal direnç sadece sağlık sistemlerinin değil, bireylerin de mücadele etmesi gereken, hepimizin ortak bir düşmanıdır.
Tehlikenin farkında olalım; antimikrobiyal direnci hep birlikte önleyelim!
Antimikrobiyal ilaçları akılcı kullanalım, gelecek nesilleri koruyalım!
Kaynak:
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2024, 18 Kasım). Dünya antimikrobiyal direnç farkındalık haftası. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/haberler/duenya-antimikrobiyal-direnc-farkindalik-haftasi.html (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024 11:03)