3-9 EYLÜL HALK SAĞLIĞI HAFTASI
“KRONİK HASTALIK TARAMA VE İZLEMLERİ”
Dünyada en sık görülen, en fazla ölüme ve
engelliliğe neden olan bulaşıcı olmayan hastalıklara (kalp ve damar
hastalıkları, kanserler, diyabet ve kronik hava yolu hastalıkları) bağlı erken
ölümlerin (70 yaş altı ölümler) 2025 yılına kadar %25 azaltılması ülkemizin
bulaşıcı olmayan hastalıklarla ilgili temel hedefidir. Aile hekimleri kendilerine kayıtlı
olan obez, hipertansif, diyabetik ve kardiyovasküler risk değerlendirmesi
yapılması gereken hastalara, yaşlı bireylere ve sağlıklı bireylere dair
listelerden tarama ve izlem işlemlerini yapmaktadır.
18 yaş ve üstünde bireyler aile hekimine
başvurarak yılda en az bir kez, kan basıncını, boy, kilo ve bel çevresini
ölçtürebilir. Kan basıncı yüksek ise aile hekimi teşhis koymak için ilave kan
basıncı ölçümleri ve tetkikler de isteyebilir. 40 yaş ve üstündeki bireyler
aile hekimine başvurarak yılda en az bir kez kan şekerini ölçtürebilir. Kan
şekeri yüksek ise aile hekimi teşhis koymak için ilave kan şekeri ölçümleri ve
tetkikler de isteyebilir. Hipertansiyon, diyabet veya obezite hastalarının kan
basıncı, kilo ve kan şekerinin kontrol altında olması için aile hekimi tedavi
planı yaparak takibini sağlamakta, ihtiyaç duyduğu durumlarda uzman hekime de
sevk edebilmektedir. Aile Hekimi, kan basıncı, kilo ve kan şekerinin kontrol
altına alınması için sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, tütün ve tütün
mamullerinden uzak durma, alkol bırakma gibi yaşam tarzı değişiklikleri
konusunda danışmanlık vermekte, gerekli durumlarda sağlıklı hayat merkezlerinde
çalışan diyetisyen, fizyoterapist, psikolog gibi ilgili sağlık
profesyonellerinden destek alınmasını sağlamaktadır. Hastalar E-nabızda kendi
tedavi planını görebilmekte ve evde ölçtüğünüz kan basıncı değerlerinizi
sisteme ekleyebilmektedir.
40
yaş ve üstündeki bireyler aile hekimine başvurarak yılda en az bir kez
kardiyovasküler risk değerlendirmesini yaptırabilirler. Risk değerlendirmesinde
öncelikle yaş, cinsiyet, sigara kullanımı bilgileri alınmakta, kan basıncı
ölçülerek ve total kolesterol değeri bakılarak 10 yıl içinde bazı kalp damar
hastalıklarından ölüme ilişkin risk hesaplanmaktadır. Hesaplama sonrasında Aile
Hekimi yaşam tarzı değişiklikleri konusunda danışmanlık vermekte, risk durumuna
göre gerekli durumlarda sağlıklı hayat merkezlerinden destek alınmasını
sağlamakta, daha ileri tetkik ve tedavi planı için ise uzman hekime
yönlendirmektedir.
65 yaş ve üstündeki bireylerde yılda
en az bir kez genel sağlık durumunun değerlendirilmesi için aile hekimine
başvurabilir. Aile hekimi muayeneyi yaparak ihtiyaç duyulan laboratuvar
testlerini ister. Bireyin genel sağlık durumu incelenirken günlük yaşam
aktivitelerini gerçekleştirme, zihinsel faaliyetleri gerçekleştirme ve beslenme
durumu da değerlendirilmektedir. Ayrıca kullanılan ilaçlar da aile hekimi
tarafından gözden geçirilmektedir.
Aile Hekimlerimiz tarafından yapılan tarama ve
izlemler ile; hastalık riski olan bireyler erken tespit edilmeleri, sağlıklı
yaşam tarzı değişiklikleri konusunda danışmanlık verilerek takip edilmeleri,
kronik hastalığı olan bireylerin daha fazla sorun (komplikasyon) yaşamadan
hayatlarını idame ettiirmeleri ve yaşam kalitelerin arttırmaları
hedeflenmektedir.
Uzm. Dr. Serkan Kadir KESKİN
İl Sağlık Müdürü